TIPS VOOR DE DOCENT

In deze webquest komt het volgende onderwerp aan bod:
'Het populaire Nederlandstalige lied door de eeuwen heen'

Onderwerpskeuze en doelstelling:
Voor dit onderwerp is gekozen, omdat het in het huidige onderwijs nauwelijks aan de orde komt,
mede door het grote buitenlandstalige aanbod. Dit, terwijl Nederland zelf ook een rijke liedcultuur heeft!
Het is verder interessant gebleken om een geschiedenislijn daarin aan te brengen, waardoor de lijnen tussen de verschillende stijlperioden duidelijk naar voren komen. Om het onderwerp wat in te perken, is gekozen voor het populaire lied,
dat door ‘het volk' wordt uitgevoerd. Hierdoor zijn cultuurliederen en kunstmuziek afgevallen.
Naast het beschrijven van enkele liederen door de eeuwen heen, was de opzet om deze liederen ook voor de dagelijkse onderwijspraktijk toegankelijk maken, d.m.v. het maken van een webquest.

Doelgroep:

Deze webquest is bedoeld voor leerlingen van de bovenbouw havo/vwo in de Tweede Fase.

Vakoverstijging:
Dit project is vakoverstijgend.
Allerlei vakken kunnen aan in dit project deelnemen, zeker wat betreft de organisatie van een middag of avond over dit onderwerp, bijvoorbeeld:
Muziek: muziekgeschiedenis, zingen en/of spelen van liederen
Nederlands: Nederlandstalige liederen, literatuurgeschiedenis
Geschiedenis: perioden in de geschiedenis van het lied
Tekenen of handvaardigheid: decor, kleding, grimeren, rekwisieten
Techniek: Organisatie techniek, licht en geluid
Economie (en wiskunde): Financiën, PR, reclame, catering

Samenwerking:
Tijdens het maken van de opdrachten bij het onderdeel 'Voorbereiding' kunnen de leerlingen eventueel in tweetallen werken.
Bij het onderdeel 'Uitvoering' maken ze in groepen van ongeveer vier personen een presentatie en verzorgen ze met een onderdeel van een middag of avond. Hiervoor zullen ze ook met de hele klas (of de andere groepjes) moeten samenwerken.
Binnen het kleinere groepje maken ze een groepsindeling, plan van aanpak en een taakverdeling. Ook houden ze een logboek bij. Daarnaast is er aan het einde ook een groepsevaluatie.

Bronnen:

Voor deze webquest heb ik gebruik gemaakt van verschillende bronnen. De interessantste websites zijn te vinden bij het onderdeel Handige links.
De overige bronnen vindt u in de Bronnenlijst.


Didactische tips:
U kunt zelf bepalen hoeveel uren u aan het project wilt besteden.
Hieronder volgen een aantal didactische tips voor het volledige of voor het niet-volledige traject.
In het kort:
- Het volledige traject gaat er vanuit, dat de leerlingen zichzelf verdiepen in alle tijdperiodes en daarna gezamenlijk een middag of avond organiseren rondom het populaire Nederlandstalige lied, waarbij ze in een groepje een presentatie houden én de middag of avond mee organiseren.
- Het niet-volledige traject gaat er vanuit, dat de leerlingen zich verdiepen in één tijdperiode, waarna ze deze tijdperiode in een groepje in de klas presenteren.

1) Volledige traject:

Wanneer u het volledige traject doorloopt, dan volgen hieronder een korte beschrijving en tips per onderdeel:
- Voorbereiding:
Tijd:
Na de orientatie op het onderwerp, maken de leerlingen eerst het volledige onderdeel Voorbereiding.
Dit duurt ongeveer 3 lesuren.
Doelstelling:
In het onderdeel Voorbereiding komen ze alle tijdsperiodes tegen, waarin een aantal liederen en liedsoorten de revue passeren.
De leerlingen maken per periode een aantal opdrachten, waardoor ze uiteindelijk een goed beeld hebben van de liedsoorten per stijlperiode.
Praktische uitwerking:
De leerlingen maken in totaal 20 opdrachten in een eigen Word-document: ze kunnen de opdrachten en de invulschema's steeds kopiëren naar het Word-bestand.
Op de pagina's zelf kunnen ze steeds doorklikken naar de volgende periode of het volgende lied (onderaan de pagina)
of terug naar het vorige. Om de vragen te beantwoorden, gebruiken ze de theorie, maar ze kunnen ook steeds allerlei links aanklikken, waarin ze aanvullend materiaal vinden.
Verder kunnen de leerlingen bij elk liedje op een plaatje klikken. Dan komen ze bij de bladmuziek en een midi-file, waardoor ze de liedjes ook echt kunnen beluisteren.
Het is dus ook de bedoeling, dat de leerlingen een goede internetverbinding en geluid op hun computer of laptop hebben.
Het kan zijn, dat de computer een foutmelding geeft, als ze op het plaatje klikken: er verschijnt dan een gele balk boven het scherm.
Ze moeten dan met de muisknop daarop klikken en aangeven dat ze de geblokkeerde inhoud willen toestaan.
Uiteindelijk leveren de leerlingen de gemaakte opdrachten bij u in. U kunt zelf kiezen, of ze het digitaal of op papier bij u moeten inleveren, en of u er een cijfer aan verbindt. Verder kunt u zelf bepalen, in hoeverre u de opdrachten bespreekt met de leerlingen.
De meeste opdrachten zijn opdrachten, om te controleren of de leerlingen de theorie goed hebben begrepen.

- Uitvoering:
Tijd:
De leerlingen gaan vervolgens verder met het onderdeel Uitvoering.
U kiest zelf hoeveel lesuren de leerlingen hieraan mogen besteden, maar er zijn ongeveer zes lesuren (en huiswerk) nodig om de leerlingen alles te laten uitvoeren en te laten voorbereiden. Verder worden de presentaties na elkaar gegeven.
Hiervoor is een middag of avond nodig.
Doelstelling:
Het is de bedoeling dat de leerlingen één periode uitkiezen en deze verder gaan uitdiepen.
Ze gaan uiteindelijk een presentatie van ongeveer 15 minuten (daarin kan geschoven worden!) geven over het populaire lied in die periode. U kunt zelf kiezen of u aan de presentatie een cijfer verbindt.
De vormgeving van de presentatie is in principe vrij. Het maken van een powerpointpresentatie of het uitvoeren van enkele liederen in stijl behoren tot de mogelijkheden.
Het is de bedoeling dat de presentaties meteen na elkaar gegeven worden, liefst in chronologische volgorde, waardoor het een middag of avondvullend programma wordt, liefst met publiek erbij. Hierdoor leren de groepjes ook van elkaar.
De organisatie van deze middag of avond is ook voor de leerlingen. Andere vakken kunnen hieraan meewerken (zie vakoverstijging).
Door het zelf organiseren van zo'n activiteit, leren de leerlingen wat daarbij allemaal komt kijken.
Praktische uitwerking:
Iedere leerling heeft in principe twee taken: het maken van presentatie en het mede-organiseren van de middag of avond.
De leerlingen volgen de stappen en gaan eerst groepjes vormen. Daarna maken ze binnen de groepjes een taakverdeling, plan van aanpak en een tijdsplanning. Verder houden ze een logboek bij.
Ze kunnen dit traject in principe zelfstandig doorlopen, doordat allerlei stappenplannen en invulformulieren zijn toegevoegd in deze webquest (zie onderdeel Uitvoering). Deze formulieren kunnen ze kopieren en plakken in een Word-bestand, in een liggend papierformaat! De ingevulde formulieren leveren ze digitaal of op papier bij u in.
Het is aan te raden, de groepjes goed te begeleiden en hun planning of logboek een aantal keer te controleren.
Ideaal zou zijn als meerdere docenten (van verschillende vakken) zouden meehelpen en iedere docent zou één groepje kunnen begeleiden!
Ieder groepje heeft één leerling als contactpersoon aangewezen. Deze persoon houdt contact met de begeleider en met de andere groepjes. Deze leerling is ook het aanspreekpunt van het groepje.
Tijdens de middag of avond zelf is het belangrijk, dat er enkele docenten aanspreekpunt zijn voor de leerlingen.

- Reflectie:
Tijd:
Wanneer de presentaties zijn geweest, zijn er allerlei mogelijkheden tot reflectie. De reflectie neemt één lesuur in beslag.
Doelstelling:
Het is belangrijk om te reflecteren op het eigen handelen, maar ook elkaar te wijzen op verbeterpunten.
Daarom wordt er in dit project op drie manieren gereflecteerd: individueel, per groep en met de klas.
Praktische uitwerking:
De leerlingen vinden in deze webquest een individueel reflectieformulier en een reflectieformulier per groep.
De reflectieformulieren leveren ze digitaal of op papier bij u in.
Daarnaast is het belangrijk om klassikaal te evalueren, waarbij een klassengesprek op gang komt.
U kunt dit klassengesprek aansturen door enkele reflectieve vragen te stellen, zoals:
Wat ging goed? of Wat zou volgende keer beter kunnen?
Wanneer de leerlingen helemaal klaar zijn met het project, kunt u ervoor kiezen om de leerlingen alle opdrachten en formulieren
netjes in één map nogmaals te laten inleveren en er een cijfer aan te verbinden.


2) Niet-volledige traject:
In het onderwijs is de factor tijd altijd een groot probleem, vandaar dat hier ook tips worden gegeven om een niet-volledig traject af te leggen:
- Voorbereiding:
De leerlingen kunnen in principe ook veel van elkaars presentaties leren.
De mogelijkheid bestaat om de leerlingen eerst een periode te laten kiezen en alleen de opdrachten te laten maken van de gekozen periode. Dit kost één lesuur.
De overige periodes krijgen ze dan te horen bij de presentaties van andere groepjes.
- Uitvoering:
In plaats van het organiseren van een complete middag of avond kunt u ook ervoor kiezen, om de presentaties in de klas te houden en de tijd van de presentaties wat in te korten (bijvoorbeeld 10 minuten per presentatie).
De leerlingen richten zich dan vooral op het maken van de presentatie in groepjes in plaats van het organiseren van een middag- of avondactiviteit.
- Reflectie:
De leerlingen reflecteren uiteindelijk niet op hun organisatie-taak, maar op hun eigen presentatie.
Dezelfde vragen in het evaluatieformulier kunnen hierbij van toepassing zijn.


Beoordeling:

Zoals bij de didactische tips al is beschreven, kunt u de leerlingen op verschillende momenten beoordelen met een cijfer:
- Een cijfer voor de gemaakte opdrachten bij de tijdsperiode(s).
- Een cijfer voor de presentatie zelf.
- Een cijfer voor het groepsproces en de reflectie daarop.


Ik wens u heel veel plezier bij het werken met deze webquest.
Voor tips of vragen kunt u altijd met mij contact opnemen:

Lineke Theeuwes