MIDDELEEUWEN
1) Inleiding 
2) Ballade 
3) Minnelied

Ballade 'Heer Halewijn'

 Klik op het plaatje!

Oorsprong:
Het lied van Heer Halewijn is een ballade. De ballade is één van de oudste liedvormen.
Het Halewijnslied gaat over de toverzangen van Heer Halewijn en stamt in zijn oorspronkelijke vorm uit de 14e of 15e eeuw.
Tekst en melodie zijn naar mondelinge overlevering in Vlaams-Brabant opgetekend door Jan Frans Willems in zijn verzameling ‘Oude Vlaemsche liederen'(1848).
Het kan ook nu nog uit de mondelinge overlevering worden opgetekend, met verschillende melodieën. Het lied gaat terug tot ongeveer 1100.

Klik op het plaatje voor de tekst en muziek van Heer Halewijn

Waarom populair?
De liedjeszangers van de Middeleeuwen (en later ook nog) waren als een soort krant voor het volk. De laatste nieuwtjes en verhalen werden door hen verteld. Soms bezongen ze realistische verhalen, maar meestal waren het fictieve verhalen en sagen in de vorm van balladen. Wanneer een verhaal al vaag bekend was bij het volk, maar als het ware in een nieuw jasje werd gestoken, was het al snel populair bij het volk: zo ook de inhoud van het Heer Halewijnslied. Het verhaal van de betoverende zanger is dezelfde als die van de legende Orpheus in de klassieke tijd, maar het lijkt ook op het verhaal van de Sirenen, of het verhaal van de Lorelei.
Het was dus een bekend sagenthema, maar dan in een vernieuwde balladevorm gegoten. Het volk zong het als een grimmig, maar leerzaam sprookje. De verschillende varianten bewijzen hoe populair dit lied altijd geweest is.
Het lied werd als volgt gepresenteerd: gezongen door een minstreel, waarbij de luisterende omstanders telkens de verzen herhaalden.
Om de eentonigheid te doorbreken werden sommige stukken, bijvoorbeeld de dialogen, gesproken in plaats van gezongen.


Inhoud:

Opdracht 3:

a) Lees de inhoud van het lied en beluister enkele coupletten/strofen van het lied ook op de volgende site: www.literatuurgeschiedenis.nl

b) Wat valt op aan de uitvoering van het lied?

Denk daarbij aan: Worden bepaalde teksten herhaald? Door wie wordt het gezongen? Hoe komt de inhoud van de tekst terug in de manier van uitvoeren?

 

Liedsoort:
Opdracht 4:

Hieronder staan enkele kenmerken van een ballade.

Neem het schema over en leg uit, hoe je de kenmerken in het lied Heer Halewijn kunt terugvinden.

Kenmerken:

Uitleg:

1) Het is een verhalend volkslied in strofen (alinea's) van enige lengte.

 

2) Het is realistisch in beschrijving: je kunt je inleven.

 

3) Er zijn een aantal tijdsprongen in het verhaal.

 

4) Er is een duidelijk en bevredigend slot.

 

5) Er zijn veel verschillende versies van, door de mondelinge overlevering.

 

6) De tekst is belangrijker dan de melodie.

 

 

Ga door naar de volgende pagina:
Minnelied ‘Het viel eens hemels douwe': opdracht 5

Of ga terug naar:
Middeleeuwen - Inleiding