16e en 17e eeuw
1) Inleiding
2) Historielied
3) Spot- en danslied
4) Geestelijk lied
Geestelijk lied –
Kerstlied Nu zijt wellekome |
Klik op de engel!
 |
Oorsprong:
Het geestelijke lied is weliswaar geen volkslied, maar het is wel altijd heel populair geweest bij het volk.
En daarbij is het ook gewoon in liedbundels als het ‘Nederlands Volkslied' terug te vinden.
Verder heeft de geschiedenis van het geestelijk lied veel overeenkomsten met het volkslied.
Denk bijvoorbeeld maar aan het strijdlied ‘Slaat op den trommele' waarin om Gods hulp wordt gevraagd.
De geschiedenis van het geestelijke lied in de moedertaal gaat terug tot het eind van de 9e eeuw.
Toen ging men teksten in de eigen taal op de Latijnse teksten plaatsen.
De invloed van en op het wereldlijk lied is altijd groot geweest.
Soms werden bijvoorbeeld wereldlijke teksten tot geestelijke omgevormd en omgekeerd,
bijvoorbeeld bij het lied ‘Het viel eens hemels douwe', waar de tekst op twee manieren te interpreteren is.
De 16e eeuw was in de eerste plaats de eeuw van de psalmen. Maar tijdens van de Reformatie was er ook een opbloei
van het geestelijk lied in de volkstaal door Maarten Luther (1483-1546).
Hierdoor werden de gelovigen meer bij de liturgie betrokken.
De tekst en melodie van het katholieke kerstliedje ‘Nu zijt wellekome' komen uit het handschrift van S. Theodotus:
Het Paradijs der gheestelijcke en kerckelijcke lofsangen uit 1627. Het lied stamt vermoedelijk uit de 16e eeuw.
 |
Waarom populair?
Het geloof heeft altijd een belangrijke plaats ingenomen in het leven van de mensen, vooral het christelijke geloof vanaf de Middeleeuwen. De kerk deed er vanaf die tijd alles aan om mensen te laten geloven. Zo namen ze heidense tradities over en maakten er christelijke versies van. Een voorbeeld daarvan is het Kerstfeest. Het christelijke feest is samengesmolten met het oud-Germaanse Joelfeest of het Midwinterfeest, waarop de overgang van herfst naar winter en het begin van het nieuwe jaar werd herdacht. Bij deze heidense of christelijke feesten werd ook gezongen. In het zingen van liedjes zagen de kerkvaders een goede mogelijkheid om de (analfabetische) gelovigen te overtuigen van het geloof.
Een van de liedjes die met Kerst werd (en nu nog steeds wordt) gezongen, is ‘Nu zijt wellekome', wat vertelt over de geboorte van Jezus. De reden, dat juist dit lied nu nog steeds gezongen wordt met Kerstmis, is, omdat de melodie zo bekend is geworden.
Het werd altijd in de kerk en in huis bij dezelfde gelegenheid gezongen. |
Inhoud:
In het lied ‘Nu zijt wellekome' wordt het kerstverhaal in het kort verteld. Het gaat dus over de geboorte van Jezus Christus,
en het bezoek van de herders en de koningen aan het Christuskind.
Liedsoort:
Binnen het geestelijke lied zijn verschillende subsoorten te vinden, zoals:
• Maria-liederen en heiligenliederen
• Algemeen godsdienstige liederen, zoals mystieke liederen
• Liederen van het kerkelijk jaar: driekoningen-, passie- en paas- en kerstliederen.
De meeste kerstliederen stammen uit het zuiden van het land.
Deze liederen vonden hun oorsprong voor een groot deel in de kerstspelen, die eerst in de kerk en later op het plein voor de kerk werden uitgevoerd.
Maar ook waren ze afkomstig uit Gregoriaanse hymnen.
In het begin van de 16e eeuw verschijnen de eerste liedboeken met kerstliederen.
De inhoud van de meeste kerstliederen is de geboorte van Jezus Christus.
Opdracht 9:
Bekijk de melodie van het lied Nu zijt wellekome.
De melodie is gecomponeerd bij de tekst van het eerste couplet. De melodie volgt de tekst.
Wat valt op aan de melodie bij de volgende tekstgedeeltes?:
a) Gij komt van al zo hoge
b) Nu zijt wellekome van de hoge hemel neer
Je bent nu klaar met de 16e en 17e eeuw.
Ga door naar de volgende periode: 18e en 19e eeuw
Of ga terug naar:
- 16e en 17e eeuw - Inleiding
- Historielied: opdracht 7
- Spot- en danslied: opdracht 8